دوفصلنامه علمی گلجام

Mendeley  

Zotero  

Eskandarpoor Khorami P, Qaseminejad Rayeni M, Ahmadi S B. Pattern Codes of Prayer Rugs and Mihrab Carpets of Islamic Era in Iran. goljaam 2010; 6 (16) :9-20
URL: http://goljaam.icsa.ir/article-1-439-fa.html

آثار و یافته‌های دوره تمدن و هنر اسلامی بر سطوح مختلف از جمله چوب، لوح سنگی، گچ‌بری، پارچه، گلیم، جاجیم یا قالی و قالیچه به اشکال مختلف هندسی یا منحنی و با نمادها و نشانه‌هایی از دل طبیعت یا برگرفته از الهامی عمیق و حسی معنوی، طراحی و اجرا شده‌اند. هنر طراحی نقشه فرش و مهارت بافت فرش که با صنعت موجود و صنایع دستی از یک سو و تلفیق با معیارها و شاخص‌های طبیعی و تجسمی از سویی دیگر عجین شده‌اند، رمز ارتباط هنرمند با محیط اطراف خود و حتی طرز فکر و باورهای دینی و آیینی وی، همراه با نوآوری بوده است. تمرکز عمده این تحقیق بر آن دسته‌ی از فرش‌های ایرانی است که طرح یا نقشه‌اش به صورت محراب بر سجاده یا فرشی مزین به طرح و نقشه محرابی استوار می‌باشد. در این مقاله تحقیقی با اشاره به فرش‌های محرابی و سجاده‌ها سعی شده است تا با استفاده از منابع، ابتدا مضمون‌های رایج از جمله وجود «طاق محراب» و «دروازه» در فرهنگ و هنر دوره اسلامی مورد توجه قرار گیرد؛ سپس نتایج حاصل با توجه به آثار نگارگری و سابقه پیدایش این گونه فرش‌ها بررسی و همراه با معرفی چند اثر در این باب ارائه گردد. در ادامه به نمونه‌های اولیه موجود که در آن‌ها از نقوش گل، گیاه و مرغ استفاده شده و سپس به دو نماد رایج در فرش‌ها، یعنی «قندیل» و «سرو» به طور اختصار پرداخته و چند ویژگی این فرش‌ها تحلیل و معرفی می‌شود.