1- دانشگاه تربیت مدرس
2- دانشگاه هنر تهران
چکیده: (6159 مشاهده)
روی آوردن هنر قالیبافی ایران به بافتن تصویر در دوران قاجار، چه از لحاظ شکل و چه از لحاظ مفهوم تحولی اساسی در این هنر ایجاد کرد. این قالیچههای تصویری، دیگر برای مفروش کردن زمین پدید نمیآمد، بلکه هدف از بافتن آنها استفاده دیداری بود؛ درست همانند یک تصویر. این تصاویر قاموسی هستند از فرهنگ دوران، کاملاً تنیده در زندگی، فرهنگ و اعتقادات مردمان جامعه، که برای فهم عمیقتر وجوه همچنان نامکشوف این فرهنگ و جهانبینی آن به کار میآیند. این مقاله با هدف شناخت و یافتن معانی یکی از این قالیچهها، قالیچه تصویری مریم(س) و مسیح(ع) را مورد تجزیه و تحلیل و بررسی قرار داده و با استفاده از روش شمایلشناسی اروین پانوفسکی لایههای معنایی این اثر را وا میکاود. و از این رهگذر به این نتیجه میرسد که این قالیچه کارکردی شمایلی دارد و در برآوردن اهداف «تعلیمی» و «یادمانی» خود، آموزهها و تعالیم دین اسلام، روایات قرآن کریم، ادبیات عرفانی و هنر ایران را در نظر دارد. همچنین در پایان، این نوشتار در جستوجوی کشف معانی عمیق این شمایل، نهفته در لایههای زیرین معنایی، و همچنین یافتن «خواست هنری» خلق این تصویر و دلایل فرهنگی بافتهشدن این قالیچه در دوران قاجار، به اهدافی نذرگونه برای برآورده شدن حاجاتی مبنی بر داشتن فرزند و مبتنی بر عقاید عامه در مورد قدرت اعجازآمیز شمایل میرسد.
نوع مطالعه:
علمی - پژوهشي |
موضوع مقاله:
طرح و نقشه دریافت: 1396/12/5 | پذیرش: 1396/12/5 | انتشار: 1396/12/5