دانشکده هنر دانشگاه شهرکرد
چکیده: (5009 مشاهده)
نگارنده در حین جمعآوری اطلاعات در زمینه گلیمبافی «استان چهارمحال و بختیاری»[۱] با این نکته روبهرو شده که آنچه با نام عمومی «خورجین» شناخته میشود از لحاظ ابعاد و کاربرد به سه دسته کوچک، معمولی و بزرگ تقسیم میشود و عبارت است از: خورجینهای کوچک در ابعاد ۲۵×۵۰ سانتیمتر که در هر دو قسمت «چهارمحال» و «بختیاری» و برای نگهداری اشیاء و وسایل قیمتی، اسناد و مدارک و وسایل شخصی بانوان بافته میشوند. خورجینهای معمولی در ابعاد ۵۰×۱۰۰ سانتیمتر که برای حمل خوراک، وسایل و ابزار معمولی یا مرتبط بهشغل اشخاص، بیشتر توسط اهالی شهرستانهای شهرکرد و بروجن - که در حوزه «چهارمحال» واقع هستند - تولید میشوند. لازم بهذکر است که بافت این نوع خورجین در شهرستان بروجن بیشتر توسط «قشقایی»ها[۲] انجام میپذیرد. خورجینهای بزرگ معمولاً در ابعاد ۱۰۰×۱۵۰ سانتیمتر بافته میشوند و برای جابهجایی بارهای زیاد، لباسها و رختخوابهای کمحجم مورد استفاده قرار میگیرند و تولید آنها در انحصار بختیاریهاست. این دستبافتهها بیشتر با شیوه گلیمباف ساده ایجاد شدهاند ولی در بافت برخی از آنها از شیوههای پرزبافی و نوع خاصی پیچبافی مخصوص این استان که به «رندی»[۳] یا «سوزنی» موسوم است نیز استفاده شده که حائز اهمیت است. این تولیدات زیبا از لحاظ نقشاندازی نیز دارای نقوشی هستند که بیشتر یا برگرفته از عقاید و آداب و رسوم هستند، یا با تأثیرپذیری از محیط اطراف بافنده خوشذوق و یا با بهکارگیری نقوش هندسی ایجاد شدهاند. اما آنچه حائز اهمیت است جدای از مسئله مالکیت و حفاظت از مال و اموال و تولید وسایلی که چنین احتیاجاتی را برطرف میسازند، رنگبندی زیبا و نقوش خارقالعاده این محصولات است که هر بیننده صاحباندیشهای را به تفکر و تحسین وا میدارد. مسئله مهم هنر، سلیقه، فرهنگ و دید عمیق و زیباشناسانه هنرمندان گمنامی است که وسایل کاربردی روزمره را با ذوق خاص و وسعت نظرشان، تبدیل به کالاهای ارزشمند گنجینهای کردهاند. مطالب این مقاله به شیوه میدانی و کتابخانهای جمعآوری و به شیوه توصیفی- تحلیلی ارائه شده است.
نوع مطالعه:
علمی - پژوهشي |
موضوع مقاله:
جامعه شناسی فرش دریافت: 1396/12/7 | پذیرش: 1396/12/7 | انتشار: 1396/12/7