Iranian Journal of hand woven carpet
نشریه علمی گلجام
goljaam
Art & Architecture
http://goljaam.icsa.ir
1
admin
2008-2738
2588-7351
10.18869/acadpub.goljaam
14
13
fa
jalali
1385
3
1
gregorian
2006
6
1
2
2
online
1
fulltext
fa
سرمقاله: "هنر فرش" یا "فرش هنری" | سردبیر
فنی
Technical
<div style="text-align: justify;">وقتی سخن از«هنر» به میان می¬آید به مفهوم رایج آن در فرهنگ ایرانی مقصود «کار خوب در حد کمال» است؟ «کمال» در فرهنگ اسلامی جامع جمال و جلال است، بنابراین در «کمال»، آفرینندگی، نوآوری، زیبایی، تناسبات، و .... نهفته است. مرحوم آیت¬الله شهید مرتضی مطهری بیان احساس را نیز برآن می¬افزاید، «چون سخن از بیان احساس درماند، بشر زبان هنر را آفرید.» <br>
‏«آفرینندگی» ازنیست، هست کردن، درحد نسبیت انسان هنرمند؛ و «نوآوری» تازگی و دگرگونی در هست کردن است؛ «زیبایی»؛ برخورداری از نسبت¬های خوب وخوشایند ذائقه و سلیقه انسان است؛ ونسبت¬های خوب یا «تناسبات»؛ نسبت¬هایی است که خداوند سبحان و آفرینشگر جهان و جهانیان در آفرینش کیهان وکیهانیان به ودیعه نهاده است. بنا بر گفته ویکتور هوگو شاعر و نویسنده نامدار فرانسوی در سده نوزدهم مسیحی: «آفرینش هنری برای انسان همانند آفرینش آسمانها وزمین برای خداوند است.»<br>
‏خداوند تبارک و تعالی در سوره¬ی «مومنون» به هنگام تشریح مراحل مختلف آفرینش انسان، خود را «نیکوترین آفرینندگان» می¬نامد، و حضرت عیسی علیه¬السلام از آفریدن پرنده¬ای از گل و دمیدن در آن و به پرواز درآمدنش، با اجازه خداوند، سخن می¬گوید. از این آیات چنین برمی¬آید که غیر از خداوند آفرینشگر، آفرینندگان دیکری نیز هستند که تنها با اجازه خداوند می آفرینند، و آنها پیاهبرانند (با اذن مستقیم پروردگار) وهنرمندانند (با اجازه غیرمستقیم او). و چون این آفرینش توسط «انسان» هنرمند انجام گیرد، «بیان احساسی» نیز هست. <br>
‏بنابراین، اگر فرش و انوع گوناگون آن، اثری است که به مدد هنرمند «از نیست، هست شده است» به مفهوم عام وکلی آن، «هنر» است و هنگامی که از نواوری و زیبایی و تناسبات خوب برخوردار باشد، و درمفهوم ویژه، درفرهنگ ایرانی ‏‏هنر نامیده می¬شود. <br>
‏اما «هنر فرش»، غیر از «فرش هنری» است؛ زیرا فرش حامل و نتیجه تولید انسانی است و می¬تواند از معیارهای هنری یا «هنر بودن» برخوردار باشد«و می¬تواند نیز، تنها و تنها حامل تولید انسانی باشد، هماند بسیاری دیگر از تولیدهای انسانی که در زندگی روزمره مورد استفاده قرار می¬گیرند و از هیچ¬گونه نوآوری و زیبایی برخوردار نیست و یا اگر به هنگام پدیدآیی آنها دارای آفرینندگی، نوآوری و ... بوده¬اند، به دلیل تکرار تولیدشان، بدون هیچ¬گونه دگرگونی و نوآوری، در گذر زمان به یک جسم عادی و حتی «عاری از هویت هنری» تبدیل شده¬اند. <br>
‏پس «فرش هنری» حامل تولید انسانی است و برخی از ویژگی¬های هنر را در بردارد؛ از جمله در آن نوآوری و تازگی در نقش و در رنگ است، زیباست و از نسبت های خوب برخوردار است اما «آفرینش» نیست، یعنی از نیست هست نشده است؛ ریشه در گذشته دارد، از سنت¬ها به نیکوترین وجهی بهره برده است و عناصر ترکیبی آن را می توان در فرش¬های دیگر، و به گونه¬ای دیگر و در ترکیبی دیگر یافت؛ اما بر اساس گفته ژرژ براک فرانسوی «ترکیبی از شکل¬ها و رنگ¬ها در نظمی خوشایند است.» <br>
‏البته «هنر فرش»، ریشه در گذشته ندارد؛ تکرار مکررات نیست، وعناصر ترکیبی خود را از آثار هنری دیگر به وام نگرفته است و نمی¬گیرد. «هنر فرش»، آفرینشی دیگر است؛ آفریده ذهن خلاق وآفرینشگر هنرمد آن است؛ همه چیز آن، عناصر ترکیبی¬اش خط¬ها و نقطه¬هایش، شکل¬های تصویری و یا تجریدی¬اش چگونگی چینش و ترکیب آن¬ها در پهنه فرش، همه و همه زاییده ذهن هنرمد است؛ بخشی از بی¬نهایت فضای ذهن اوست که در فضای دو بعدی پهنه فرش خلاصه شده است، به عبارت دیگر، تماما «ازنیست هست شده است»مهم نیست که با ماشین یا با ابزار فنی بافته شده است یا با دست، مهم نیست که گره¬بندی آن دو سویه باشد یا یک سویه، مهم نیست که پشت و رو یکی باشد یا متفاوت، مهم این است که از معیارهای «هنر بودن» برخوردار باشد و از زیبایی¬شناسی¬های برگرفته شده از فرهنگ و سنن ملی و بومی بهره¬مند شده باشد. البته واضح است که میان فرش دستبافت و ماشینی، با ویژگی¬های گفته شده، تفاوت فراوان وجود دارد که می¬توان استحکام بیشر نبود یکنواختی در فناوری آن و مهمتر از همه، وجود احساس هنرمند آفریننده وهنرمندان بافنده را در فرش¬های دستبافت یادآور شد، که این نقیصه «هنر فرش ماشینی (اگر روزی فرا آید که آن را در قلمرو هنر منظور بداریم) است و درمانی هم برای آن نیست؛ زیرا معیارهای زیبایی¬شناسانه، آگاهی¬های برگرفته شده از طبیعت و از زندگی توسط یک ملت است، ولی بیان احساس، از روح برگرفته می¬شود و در دو انسان متفاوت به گونه¬های متفاوت متجلی می¬گردد. «هنر فرش» ماشینی، از آفرینندگی، نوآوری، زیبایی و تناسبات برخوردار است، زیرا «هنر» است، لیکن چون بار «احساس» ‏ندارد، از «زبان هنری» بی¬بهره است. <br>
‏هم اکنون پرسشی مطرح می¬شود؛ «آیا باید از نو آفرید؟ یا به تکرار از آفرینش¬های گذشتگان تقلید کرد؟» چون اگر فرش «هنر» باشد، باید و لازم است که مانند دیگر هنرها «آیینه جهان نمای روزگار خوش و فرزند احساس آفریننده خود باشد» و نه «چهره غبار گرفته تاریخ گذشتگان.» تحسین آثار هنری گذشته روا است، ولی تقدیس آن، در جهان هنر، «کفر محض» است و ناشایست. سنت¬ها می توانند اکنون و آینده را بارورترکند، ولی هنر نباید سنت شود، که اگر سنت شد، پویایی خود را از دست می¬دهد و تنها در تاریخ هنرگوشه¬ای خرد وکوچک برای خود ذخیره خواهد کرد. هنر پدیده¬ای انسانی و پویاست و از قلمرو آفرینش است و نه تقلید وتکرار در تقلید «هنر فرش» نیز باید پویا باشد، چون، اگر ایستا وتکراری شد، مرده¬ای ست که باید در گورستان هنر، نگارستان¬ها و «موزه¬ها» دفن شود.</div>
هنر فرش, فرش هنری
1
6
http://goljaam.icsa.ir/browse.php?a_code=A-10-708-3&slc_lang=fa&sid=1
حبیب اله
آیت اللهی
10031947532846001957
10031947532846001957
Yes
دانشگاه شاهد
fa
بررسی پراکندگی انواع شیوه های سرراست کنی در کارگاه های قالیشویی تهران و مقایسه آن با کارگاه های دو استان آذربایجان شرقی و اصفهان
A Study of the Distribution of Various Methods of Tentering in Tehran’s Carpet Washing Workshops, a Comparison with Workshops in the East Azarbaijan and Isfahan Provinces
بافت و مرمت
علمی - پژوهشي
Research
<div style="text-align: justify;">در این مقاله ابتدا انواع روشهای سر راست کنی را با استفاده از روشهای پیمایشی توصیف،و ویژگیها و ابزار و تجهیزات به کار رفته در آنها را تشریح خواهیم کرد. جهت اجرای این امر، حجم کامل جامعه آماری در سطح استان های اصفهان و آذربایجان شرقی بازدید شد و تعداد ۳۳ کارگاه براساس توزیع نرمال در استان تهران از حجم آماری انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت میزان پراکندگی این روشها در مناطق مختلف مورد مقایسه و داوری قرار گرفته است</div>
<div style="text-align: justify;">The article first describes different ways of tentering (sar rast koni) through the use of the surveying method. It also elaborates on the various features of these methods and the facilities and equipment used in them. In order to provide this information, a complete statistical group throughout the Isfahan and East Azarbaijan provinces was visited and 33 workshops were chosen from the group based on a normal distribution in Tehran Province. The workshops were then studied. Finally, the distribution of these methods in various areas was studied and a conclusion was reached.</div>
سر راست کنی,دارکشی,کجی و سر کجی فرش
sar rast koni, dârkeshi, crookedness of carpets
7
24
http://goljaam.icsa.ir/browse.php?a_code=A-10-61-2&slc_lang=fa&sid=1
Seyyed Ali
Mojabi
سیدعلی
مجابی
1003194753284600859
1003194753284600859
Yes
Member of the scientific board for carpet studies, Islamic Azad University, Najaf-Abad
دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد
fa
تجلی فرش و قالی در ادبیات کودک ایران بررسی موردی : سفر به شهر سلیمان
Manifestation of Carpets in Children’s Literature Case study: Trip to City of Solomon
جامعه شناسی فرش
علمی - پژوهشي
Research
<div style="text-align: justify;">موضوع این مقاله حضور و تجلی فرش در ادبیات کودک است. فرش یکی از جهانی ترین مظاهر هنر و فرهنگ ایران به شمار می رود. اهل فرهنگ برای حفظ این هنر اصیل نخست باید آن را از حیث فرهنگی در جامعه نهادینه کنند. پیداست که چنین حرکتی باید از دوران کودکی آغاز شود و به ویژه با روشها و قالبهایی متناسب با علایق کودکان صورت پذیرد. قصه، یکی از قالبهایی است که کودک ذاتاً به آن علاقه دارد از این رو در این تحقیق مطالعه ای موردی درخصوص یکی از بهترین قصه های ایرانی در موضوع قالیچه برای کودکان صورت گرفته است. در این مقاله کوشیده ایم با استدلال و ارائه نمونه هایی از متن کتاب، نشان دهیم نویسنده چگونه با بهره گیری از نقشهای سنتی فرش،بیان تمثیلی و نمادین ، به کارگیری مظاهر و ارزشهای دینی و ملی،استفاده درست از شگردهای قصه نویسی برای کودکان و همچنین پرداختن به زندگی دخترکی قالیباف در محیط قالیبافخانه، جلوه ها و ارزشهای قالیچه را در دو بعد واقعی و فراواقعی نمایانده است. منزلت فرهنگی و اجتماعی قالیبافان و سایر قشرهای درگیر با فرایند تولید فرش باید مورد توجه قرار گیرد و شان و احترام آنها به عنوان هنرمندان میراث فرهنگی ایران اسلامی، حفظ گردد.</div>
<div style="text-align: justify;">This study discusses the manifestation of carpets in children’s literature. Since carpets are one of the universal symbols of Iranian art and culture, scholars and educators should attempt to institutionalize this art and craft as a cultural issue in the society. Obviously, such a movement must begin from childhood and use methods and models based on children’s interests. A story is one model that children naturally admire. The present article is a case study of one of the best Iranian children stories on the topic of carpets. The article has presented and interpreted various parts of the story, demonstrating how the author, by pointing to the traditional motifs of carpets, making use of a symbolic language, religious and national symbols and values, the appropriate techniques of writing for children, as well as narrating the life of a little girl working in a carpet weaving workshop, has represented the features and values of carpets in both realistic and surrealistic contexts. The cultural and social status of carpet weavers and other groups involved in the production of carpets must be taken into further consideration. These people should receive due respect as artists preserving a major part of Islamic Iran’s cultural heritage.</div>
فرش, قالی,قالیچه, قالیچه سلیمان
carpet, mini rugs, Solomon’s flying rug
25
36
http://goljaam.icsa.ir/browse.php?a_code=A-10-1-18&slc_lang=fa&sid=1
Mehdi
Hejvani
مهدی
حجوانی
1003194753284600860
1003194753284600860
Yes
Art Research
پژوهش هنر
Seyyed Habibullah
Lezgee
سید حبیب اله
لزگی
1003194753284600861
1003194753284600861
No
Faculty of Art, Tarbiat Modarres University
دانشگاه تربیت مدرس
fa
تصفیه پسابهای رنگرزی خامه فرش دستباف با استفاده از نانو غشاها
Purifying the Leftovers from the Process of Dyeing the Yarn by Applying Nano-membranes
رنگرزی و مواد اولیه
علمی - پژوهشي
Research
<div style="text-align: justify;">غشاهای جدید نانو فیلتراسیون به شکل الیاف تو خالی به وسیله روش فتوپلیمریزاسیون تهیه گردید. پارااستایرن سولفونات سدیم به عنوان مونو مر وینیلی برای اصلاح غشاهای اولترافیلتراسیون از جنس پلی سولفون مورد استفاده قرار گرفت. غشاهای اصلاح شده جهت فیلتراسیون محلولهای رنگین سه رنگینه مختلف اسیدی،راکتیو و مستقیم(مناسب جهت رنگرزی خامه فرش دستباف و نخ چله قالی) به منظور بازیابی و استفاده مجدد از رنگینه ها و آب به کار گرفته شد. اثر پارامترهای مختلف چون فشار، الکترولیت، زمان و نوع رنگینه روی میزان احتباس رنگینه و دبی جریان خروجی از غشا نیز ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که علاوه بر کارکرد موثر رنگبری، مشکل مسدود شدن روزنه های غشاهای جدید بر خلاف اکثر غشاهای تجاری از جنس پلی آمید هستند، به مقدار زیادی محدود گردیده است.</div>
<div style="text-align: justify;">New nanofiltration membranes were produced in the form of unfilled fibers through the photopolymerization method. Parastyrene sodium sulfonate was used as the vinyl monomer to reform the polysulphone ultra-filtration membranes. The modified membranes were used to purify colored solutions of three different pigments consisting acidic, reactive and direct (suitable for dyeing pile yarns and warps), in order to refine and reuse the pigment solutions. The effect of various parameters like pressure, electrolyte, time, and the kind of pigment on the extent to which the pigment is confined and the flux of the membrane outflow was assessed. Results showed that besides the effective function of bleaching, the problem of barred pores observed in most commercial membranes built of polyamide also reduced significantly in the new membranes.</div>
نانو غشا, رنگینه نساجی, پساب رنگرزی خامه فرش دستباف,رنگبری
nano-membranes, pigments in carpet weaving industry, dyeing leftover solution, wool yarns, bleaching
37
46
http://goljaam.icsa.ir/browse.php?a_code=A-10-1-21&slc_lang=fa&sid=1
Ahmad
Akbari
احمد
اکبری
1003194753284600867
1003194753284600867
Yes
member of the scientific board for carpet studies, Faculty of Architecture and Art, Kashan University
دانشگاه کاشان
fa
عوامل موثر بر شکل گیری و پیدایش نقوش گلیم قشقایی
Elements Involved in the Formation and Appearance of Motifs in Qashqa’i Gelims
طرح و نقشه
علمی - پژوهشي
Research
<div style="text-align: justify;">قوش و طرحهای گلیم قشقایی مبین ذهن خلاق، هوش سرشار، تلاش خستگی ناپذیر،توان بالا، لطافت، طبع و ژرفای اندیشه بافندگان آن است. شناخت این نقشمایه ها و طرحها سبب می شود تا بافت مذهبی،اعتقادی،حقیقت زندگی ، اسطوره ها و ساختار آداب و رسوم این ایل را بهتر بشناسیم. همچنین عوامل موثر در بروز و ظهور و یا فراموشی نقوش در تاریخ این قوم را در خواهیم یافت. به طور کلی عناوین عوامل مهم و موثر در پیدایش نقوش گلیم قشقایی را می توان چنین برشمرد: الف) عوامل جغرافیایی و طبیعت اطراف ب)تاریخ، فرهنگ و هنر عشایر ایران د)نظام مدیریتی ایل ج) سطح سواد و دانایی و میزان درآمد و معیشت افراد ایل مهم ترین نتایج این پژوهش شامل این موارد است: تقسم بندیهای گلیم قشقایی،رایجترین طرح ها، نقوش و اندازه های گلیم قشقایی،طرح هایی که دچار تغییر و تحول یا فراموشی شده است و استفاده از انواع رنگ در گلیم قشقایی.</div>
<div style="text-align: justify;">The designs and motifs of Qashqa’i gelims betray in a sense their weavers’ creative minds, high intelligence, unwavering efforts, great ability, graceful spirit, and deep thought. Understanding the meanings of these motifs and designs will help us become more familiar with the religious beliefs of the Qashqa’i people, the true meaning of their lives, their myths, traditions and rituals. It will also help us recognize the factors that have led to the appearance or disappearance of various motifs throughout the history of the tribe. The general factors that have led to the appearance of motifs in Qashqa’i flatwoven rugs have been mentioned as follows:<br>
A) Geographical factors and the natural environment<br>
B) The history, culture, and art of Iranian nomadic tribes<br>
C) The organization of the tribe<br>
D) The literacy, amount of knowledge, income and status of living of the people The most important conclusions of the study concern the categorization of Qashqa’i gelims, the most prevalent designs, motifs and sizes of the Qashqa’i gelims, designs that have undergone change or have been forgotten and the use of various colors in these rugs.</div>
هنر ایرانی,کوچ نشینی,ایل قشقایی,گلیم قشقایی,طرحها و نقوش گلیم قشقایی
nomadic life, the Qashqa’i tribe, Qashqa’i gelim, motifs and designs of Qasqa’i gelims
47
64
http://goljaam.icsa.ir/browse.php?a_code=A-10-1-19&slc_lang=fa&sid=1
Abulghasem
Dadvar
ابوالقاسم
دادور
1003194753284600863
1003194753284600863
Yes
Faculty of Art, Al-Zahra University
دانشگاه الزهرا
Hamidreza
Momenian
حمیدرضا
مومنیان
1003194753284600864
1003194753284600864
No
Faculty of Art, Kashan University
دانشگاه کاشان
fa
بررسی عیوب قالی کاشان و علل بروز آنها (برای استفاده در برنامه ریزی آموزشی قالیبافان)
Defects in Kashan Pile Rugs
بافت و مرمت
علمی - پژوهشي
Research
<div style="text-align: justify;">بررسی عیوب مختلفی که در طی مراحل بافت در قالی های شهرستان کاشان ایجاد می شود، نشان می دهد که مهم ترین عیوب این قالی ها عبارت است از کجی قالی،بالازدگی و پایین زدگی،ترنج دار شدن و غلط بافی نقشه قالی، افزایش مهارت های قالیباقان تاثیر زیادی در کاهش میزان عیوب قالی خواهد داشت. توصیه های آموزشی قالیبافان به منظور کاهش این عیوب شامل شناخت دار و ابزار قالیبافی،کیفیت مواد اولیه و تناسب آنها، اجرای صحیح گلیم بافی،پوددهی و دفتین زدن است.</div>
<div style="text-align: justify;">A study of various deficiencies observed in the process of pile carpet weaving in the Province of Kashan has revealed that the most important defects are: unevenness, crimpled sides and erroneous application of the cartoon. Improving weavers’ skills will have a significant effect on reducing these defects. Therefore, weavers should be given educational advice on recognizing the capabilities of looms and other rug weaving equipment, the quality of raw materials and their harmonious use, the correct way of weaving flatwoven rugs, the manner of interlacing the wefts, and daftin-zadan (pounding an iron comb on the weft).</div>
قالی کاشان, عیوب قالی بافی,دلایل ایجاد عیوب
Kashan carpets, defects in process of carpet weaving, causes of defects, educational advice
65
76
http://goljaam.icsa.ir/browse.php?a_code=A-10-198-3&slc_lang=fa&sid=1
Farideh
Talebpour
فریده
طالب پور
1003194753284600865
1003194753284600865
Yes
Faculty of Art, Al-Zahra University
دانشگاه الزهرا
fa
شناخت عوامل موثر بر انتخاب رشته فرش دستباف دانشجویان مرکز آموزش عالی علمی –کاربردی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس
Identifying Factors Involved in Choosing the Subject of Handwoven Carpets for Higher Education
آموزش عمومی و آموزش عالی
علمی - پژوهشي
Research
<div style="text-align: justify;">صنعت فرش دستباف که از دیرباز در این مرز و بوم رواج داشته است، در ایجاد اشتغال و کسب درآمد ارزی جایگاه مهمی دارد. همچنین این هنر در نقاط فراوانی از دنیار با هنر ایرانی شناخته شده است. یکی از برنامه های بنیادی و جامع که می تواند ضامن بقا، گسترش و رونق این صنعت باشد، آموزش عالی است. در سال ۱۳۷۵ آموزش عالی کشورمان رشته فرش را تاسیس کرد. بخشی از ظرفیت در مقطع کارشناسی از طریق آزمون سراسری، بخشی در مقطع کاردانی از طریق دانشگاه جامع علمی- کاربردی و بخشی در مقطع کاردانی از طریق دانشگاه آزاد اسلامی تامین و ارائه می گردد. در این تحقیق تلاش بر این است که با مطالعه انگیزه دانشجویان مقطع کاردانی دانشگاه جامع علمی- کاربردی (مرکزآموزش عالی سازمان جهاد کشاورزی فارس) ورودی سال ۸۱و ۸۲ عوال موثر بر انتخاب رشته فرش شناسایی شود. نتایج این تحقیق نشان می دهد که قویترین عامل موثر بر انتخاب رشته خصوصیات فردی(علایق،گرایشها،تجربیات) و پس از آن عوامل اجتماعی و خانوادگی(ارزش های اجتماعی و محیط و فضای زندگی) و سپس عوامل اقتصادی و افق آینده(کسب درآمد و اشتغال) است.</div>
<div style="text-align: justify;">Carpet making in Iran plays an important role in creating job opportunities and increasing the country’s foreign exchange revenues. One of the fundamental and comprehensive programs that can guarantee the survival, expansion and extension of this art and craft is higher education. The course for carpets was first introduced in Iran’s higher education centers in 1375 (1996). Students can apply for a bachelor degree by competing in general examinations.<br>
Others can apply for undergraduate diploma in the Inclusive Applied Science University and the Islamic Azad University. In the present research, efforts have been made to study the motives of students studying for an undergraduate diploma in the Inclusive Applied Science University (the higher education center of the Fars Agricultural Jihad Organization) in the years 1381 (2002) and 1382 (2003) and to identify factors that lead students to choose the topic of carpets as a university course. The results of the research show that the strongest factor leading to this choice is primarily personal characteristics (interests, tendencies and experiences), secondly social and family factors (social values and living atmosphere), followed by economic factors (achieving an income and employment).</div>
فرش, فرش دستباف, رشته تحصیلی فرش
carpet, handwoven carpet, study of carpet as university course
77
87
http://goljaam.icsa.ir/browse.php?a_code=A-10-1-20&slc_lang=fa&sid=1
Majid
Khursand Rahimzadeh
مجید
خورسنده رحیم زاده
10031947532846001218
10031947532846001218
Yes
educational instructor in the Agricultural Jihad Education and Research Organization
سازمان آموزش و تحقیقات جهاد کشاورزی