TY - JOUR JF - goljaam JO - goljaam VL - 12 IS - 29 PY - 2016 Y1 - 2016/9/01 TI - Formal Structure of Designs and Motifs in Genuine Kurdish Rugs in Razavi and Northern Khorasan Provinces TT - بررسی ساختار فرمی طرح و نقش قالی‌های اصیل کردی خراسان (رضوی، شمالی) N2 - کردهای نواحی خراسان معروف به «کُرمانج»در بخش شمالی این منطقه زندگی می‌کنند که در دوره سلطنت صفویان برای جلوگیری از تاخت و تاز بیگانگان از سرزمینشان در ترکیه، سوریه و قفقاز در نواحی آذربایجان غربی، که به هم رسیده بودند، به خراسان منتقل و در شمال این استان پهناور اسکان داده شدند. با جابه‌جایی‌های صورت پذیرفته در اسکان کردها از غرب ایران و قفقاز به شمال خراسان و به دلیل مجاورت آن‌ها با تراکمه و بلوچ از سنت‌های متداول در قالیبافی این اقوام نیز به حکم همجواری برداشت‌هایی کرده‌اند. هدف مقاله بررسی ساختار طرح و نقش و تنوع قالی‌های اصیل کردی منطقه خراسان است. این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی و با رویکرد کیفی به بررسی عناصر تشکیل‌دهنده طرح و نقش قالی‌های کردی خراسان شامل (ترنج، لچک، نقش‌مایه‌های متن و حاشیه) در هر دو ناحیه کردنشین (خراسان رضوی و شمالی) پرداخته است. جامعه آماری در این تحقیق متمرکز بر دو منطقه خراسان (رضوی و شمالی) با توجه به تجمع اصلی کردهاست. نحوه انتخاب نمونه‌ها به شیوه هدفمند (غیرتصادفی) و بر اساس فراوانی در منطقه بوده است. بدین منظور 4 شهرستان با 13 روستا در خراسان رضوی و 6 شهرستان با 21 روستا در خراسان شمالی بررسی شدند. روش جمع‌آوری اطلاعات در پیشینه و سوابق تاریخی این قوم به شیوه کتابخانه‌ای و شناسایی نمونه قالی‌ها به شیوه میدانی توسط نگارندگان به دست آمده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد طرح و نقش قالی‌های کرد خراسان تنوع زیاد و ساختار مشابهی در طرح و نقش دارد. نقش‌مایه‌های به کار رفته در قالی‌هایشان برگرفته از طبیعت پیرامون زندگی مانند اشیاء متداول روزمره، جانوران، گیاهان و برخی نقوش کاملاً انتزاعی انسانی است. مطالعات نشان می‌دهد که برخی از طرح‌ها و نقوش به کار رفته در قالی‌های کردی خراسان از جمله تولیدات اصیل و منحصر به فرد خاص این منطقه نیز محسوب می‌شود که نقش‌های به کار رفته در این قالی‌ها از نوع هندسی و ذهنی با الگوپذیری از عوامل پیرامونی چون طبیعت، باورها و اعتقادات است و در برخی موارد نیز نقش‌مایه‌های رایج در بین کردهای شمال غرب نیز با تغییراتی همراه بوده است. SP - 63 EP - 92 AU - bakhshi, akram AU - vandshoari, ali AD - KW - Rug KW - Design and motif KW - Kurd KW - Khorasan UR - http://goljaam.icsa.ir/article-1-250-fa.html ER -