آسیب‌شناسی طراحی فرش‌های رایج و نوآوری در آنها
سید محمد‌حسین رحمتی
کارشناسی ارشد نقاشی و عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان
چکیده
یکی از مهمترین عوامل مرغوبیت فرش‌های ایرانی، کیفیت طراحی آنهاست. چگونه می‌توان ارزش‌های هنری و فرهنگی این نقوش را شناسایی کرد و در نقشه‌های جدید به‌کار برد تا ضمن نوآوری، ارزش‌های هنری و فرهنگی آنها حفظ گردد؟ در این مقاله سعی می‌شود به کمک اصول و مبانی هنرهای تجسمی، خصوصیات اصلی و ثابت نقشه‌های اصیل شناسایی گردد تا بتوان به کمک این قوانین، طرح‌های جدید را آسیب‌شناسی و تلاش کرد تا نقشه‌هایی هم‌پایه آثار گذشته به‌وجود آورد. این بررسی نشان می‌دهد عیوب فرش‌های ناموفق جدید ناشی از نارسایی فرهنگی، ضعف طراحی، ترکیب و پیکر‌بندی آنهاست. در انتها سعی می‌شود با ارائه قواعد پایه به‌دست آمده، باید‌ها و نباید‌های نوآوری در طراحی فرش ارائه گردد. واژه‌های کلیدی: طراحی فرش، نوآوری، مبانی هنرهای تجسمی
اسطوره هوشنگ‌شاه در قالی‌های تصویری دوره قاجاریه
علی وند‌شعاری
دانشجوی دوره دکتری پژوهش هنر دانشگاه شاهد، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
چکیده
از قرن سیزدهم هجری (دوره قاجار)، شاهد حضور قالی‌هایی با عنوانِ تصویری در ایران هستیم. این نوع قالی‌ها با طرح و ابعاد خاص خودشان، به نوعی نشان دهنده تغییر در سلیقه تولید و مصرف و نیز اثر‌پذیری قالی‌بافی ایران از دیگر هنرها و برخی تحولات اجتماعی است. هنرمندانِ قالی‌های تصویری ایران، موضوعاتی همانندِ تصاویر پادشاهان کهن و تاریخی و نیز شاهانِ معاصر را بر روی این قالی‌ها بافته‌اند. در این میان، هوشنگ‌شاه از جمله شخصیت‌هایی است که حضوری گسترده در میان این تولیدات و بافته‌ها دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که هوشنگ‌شاه از جایگاه ویژه‌ای در میان شاهان اساطیری ایران برخوردار است. او کاشف بسیاری از موارد مهم و اثر‌گذار در زندگی و تمدن بشری در دوره اساطیری ایران محسوب شده و از طرفی دیگر بسیاری از صفات و خصلت‌های انسانی و نیکو را به او نسبت داده‌اند. و همین خصوصیت‌ها و ویژگی‌ها به نوعی می‌تواند حضور تصویر این پادشاه اساطیری را در تولیدات آثار هنری از جمله قالی توجیه کند. واژه‌های کلیدی: قالی تصویری، قاجاریه، اسطوره، هوشنگ‌شاه
بیدگنه و نقوش از یاد رفته
فرزانه خمسه
دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس
مرجان صلواتی
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری، کارشناس ارشد ارتباط تصویری
چکیده
دستباف‌های اصیل جامعه ایرانی مشخص‌کننده هویت و فرهنگ غنی کشورمان هستند. بافندگان روستایی به‌واسطه نقوش اصیل و بدیع، عشق و ایمان را در تار و پود دستباف‌های خود به اسارت گرفته‌اند. قالی بیدگنه به‌عنوان جلوه‌ای از فرهنگ و هنر غنی این مرز و بوم، سال‌هاست که مورد بی‌مهری قرار گرفته و به دست فراموشی سپرده شده است. علیرغم وجود سابقه بسیار دیرین قالی‌بافی در این روستا، تاکنون تحقیق و پژوهش جامعی در زمینه شناسایی و معرفی دستبافت‌های این منطقه صورت نگرفته لذا به منظور احیاء و جان‌بخشی دوباره به این هنر ضروری است با نگاهی دقیق‌تر به عناصر مؤثر در شکل پذیری آن، ظرفیت‌های بالقوه موجود را غنا بخشیده و با بررسی عوامل آسیب‌رسان در جهت رشد و اعتلای آن کوشید. در گام نخست، مطالعات کتابخانه‌ای و جستجو در پایگاه‌های اینترنتی نشان داد که تاکنون در این خصوص بجز چند پژوهش جانبی، تحقیق دیگری انجام نگرفته است. در گام بعدی با مطالعات میدانی و نمونه‌گیری از فرش‌های بومی منطقه و آسیب‌شناسی آنها، راهکارها و روش‌هایی جهت ارتقاء و باز‌آفرینی قالی این منطقه ارائه گردید. واژه‌های کلیدی: قالی بیدگنه، نقوش، آسیب‌شناسی
روش به‌کارگیری نقوش قالی در طراحی گرافیک
جواد پویان
دانشجوی دکتری رشته پژوهش هنر دانشگاه تربیت مدرس
دکتر حبیب‌الله آیت‌اللهی
دانشیار گروه پژوهش هنر دانشگاه شاهد
دکتر اکبر عالمی
دانشیار گروه انیمیشن دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
نقوش قالی مانند نقوش سایر هنرهای دستی ایران منابع تصویری بسیار غنی و با ارزشی هستند که می‌توانند در مواقع مناسب در طراحی آثار گرافیک امروز مورد استفاده قرار گیرند. این نقوش در سیر تاریخی قالی‌بافی عملاً مسیر بسیار پر نشیب و فرازی را طی کرده و به نقوشی خلاصه شده و زیبا با ساختار طراحی بسیار دقیق و منظم تبدیل شده و عملاً تکامل یافته‌اند. آشنایی کلی دانشجویان رشته گرافیک با این نقوش و آگاهی تخصصی از آنها امروز یک ضرورت فرهنگی محسوب شده و بی‌شک کاربرد و بهره‌گیری از آنها در ارتقاء سواد بصری و ایجاد هویت فرهنگی نقش بسیار مهمی دارد. بدیهی است که استفاده صحیح از این نقوش مستلزم شناخت صحیح آنها و تشخیص به‌موقع کاربرد‌شان بوده و لذا مهارت و تجربه لازم طراحان گرافیک را در بهره‌برداری از آنها می‌طلبد. بدون هر یک از این موارد، استفاده از نقوش به درستی انجام نشده، در نهایت باعث از بین رفتن جنبه‌های زیبایی و فرهنگی آن نقوش خواهد شد. واژگان کلیدی: نقوش قالی، طراحی گرافیک، هویت فرهنگی، سواد بصری
معرفی ویژگی‌های فرش‌های نفیس تبریز در دو دهه گذشته
افسانه طاهباز
فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد هنرهای صناعی (صنایع دستی)، دانشگاه الزهرا
مهرانگیز مظاهری تهرانی
عضو هیئت علمی دانشکده هنر دانشگاه الزهرا
چکیده
فرش ایران جلوه‌ای از تمام هنرهای ملی ماست. هزاران نفر در این حرفه مشغول به‌کار بوده و فرشی که در مقابل دیدگان ما قرار می‌گیرد حاصل تلاش این زحمت‌کشان و هنرمندان است. ضرورت شناخت فرش‌های نفیس در این مقطع زمانی به‌وضوح مشهود است؛ زیرا متأسفانه به دلیل وجود بازار‌های خارجی، این بافته‌ها با طرح‌های استثنایی‌شان از کشور خارج شد، کمتر نشانی از آنها در مراکز هنری ایران می‌توان یافت. این قبیل فرش‌ها تنها در نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌ها عرضه شده و غالباً هنرمندان و بافندگان آنها در گمنامی به‌سر می‌برند. تنها تجار و عده‌ای خاص آنها را می‌شناسند و حتی در شناساندن این افراد به جوامع هنری کوششی نشده است. در این مقاله سعی شده با یک بررسی اجمالی در مورد تاریخچه شهر تبریز و سابقه فرش‌بافی در این ناحیه، به معرفی چند نمونه از تکنیک‌های طراحی و رنگ‌آمیزیِ فرش‌های نفیس و ممتاز تبریز، معرفی طراحان آنها و همچنین ویژگی‌های بافت آنها از نظر مواد و رنگ مصرفی و غیره پرداخته شود. روش تحقیق به صورت توصیفی- کتابخانه‌ای و میدانی است.
واژه‌های کلیدی: فرش، بافت، طرح قالی، فرش نفیس تبریز.
نقش رایانه در طراحی فرش (در سه دهه اخیر)
علی‌رضا خواجه احمد عطاری
دانشجوی دوره دکتری دانشگاه شاهد
چکیده
عمده‌ترین عناصر زیبایی‌شناسی فرش همانا طرح، رنگ و نقش آن است که به آن هویت می‌بخشد. طراحان طی چندین سده توانسته‌اند زیباترین و دل‌انگیزترین طرح‌ها را به‌صورت نقشه فرش اجرا نمایند و این امر تا به امروز ادامه دارد. عمر استفاده از رایانه در طراحی فرش به بیش از سه دهه نمی‌رسد و در مقایسه با طراحی با دست کاملاً جوان است، با این‌حال توانسته امکانات وسیعی را پیش روی ما قرار دهد؛ گرچه به دلیل استقبال نشدن گسترده از رایانه در زمینه‌های مختلف تولید فرش، حضور آن کمرنگ به‌نظر می‌رسد و باید در پی پاسخ گفتن به چالش‌های میان فضای سنتی طراحی با دست و رایانه باشیم. در این زمینه با سؤالاتی از این دست مواجهیم: آیا ورود رایانه به عرصه طراحی سنتی به اصالت‌های این هنر لطمه می‌زند؟ و یا اساساً حضور رایانه در این حوزه ضروری است؟ همچنین در صورتی که انبوهی از نقوش و طرح‌ها در رایانه ذخیره شده باشد و دیگری نیازی به یادگیری طراحی با دست احساس نشود آنگاه رابطه استاد و شاگردی آسیب نمی‌بیند؟ روش تحقیق این مقاله به‌صورت مطالعه موردی بوده و به منظور شناخت هر یک از روش‌های یاد شده در طراحی فرش، نیاز بوده است به بررسی تاریخی روند شکل‌گیری طراحی با دست، تأثیر ابزار در سرعت‌بخشی به تولید طرح‌های فرش و همچنین طراحی با استفاده از رایانه در مقایسه با طراحی با دست پرداخته شود. بدین منظور اطلاعات لازم از طریق مطالعه کتابخانه‌ای و مصاحبه با استادان فن جمع‌آوری گردید. از مطالعه منابع یاد شده چنین بر می‌آید که هر یک از روش‌های دستی و رایانه‌ای در طراحی فرش مناسبات خاص خود را داراست که باعث شده وجوه افتراق و اشتراک میان این دو روشن گردد. با وجود این، امکانات و برنامه‌هایی که در نرم‌افزارهای رایانه‌ای پیش‌بینی شده بن‌مایه‌های تفکر و روش‌های طراحی با دست را دنبال می‌کند. ویژگی بارز رایانه در سرعت‌بخشی به تولید، هم در موضوع طراحی و هم در زمینه‌های دیگر فرش چون محاسبات اولیه، بافت و بازاریابی است. به‌نظر می‌رسد تمایل نداشتن طراحان سنتی فرش در استفاده از رایانه فی‌نفسه ربطی به کاربرد رایانه به‌عنوان ابزار ندارد، و دلایل این بی‌میلی را باید در جای دیگری جستجو کرد. مهم این است که جایگاه رایانه در طراحی فرش درست تعریف شود.
واژه‌های کلیدی: فرش، طراحی فرش، نرم‌افزارهای طراحی، رایانه
هویت ماهی در فرش ایرانی
محبوبه الهی
کارشناس ارشد پژوهش هنر و عضو هیئت علمی دانشکده شریعتی
چکیده
هر چیز در نظام آفرینش نمادی است که دلالت بر حقیقت وجود چیز دیگری دارد که باید آن را جست و برای دریافت آن از دایره موجودیت آن خارج و یا در عمق آن وارد شد. مظهر نماد را می‌توان از طبیعت یا منتزع از آن دانست. در طراحی فرش اشکال خالص و انتزاعی با چنان مهارتی به‌کار گرفته می‌شوند که احساسی عمیق و ارزنده را با قدرتی کامل بیان می‌نمایند. ماهی از جمله نمادهایی است که در این حوزه تحقیقی به آن می‌پردازیم و در مناطق مختلف ایران با اشکال و نقش‌های متفاوتی قابل رؤیت است که مسلماً این اشکال و نقش‌ها را تحت تأثیر شرایط جغرافیایی، هنری و فرهنگی به خود گرفته است. واژه‌های کلیدی: ماهی در‌هم، دوستکامی، حاشیه سماوری، هراتی
سید محمد‌حسین رحمتی
کارشناسی ارشد نقاشی و عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان
چکیده
یکی از مهمترین عوامل مرغوبیت فرش‌های ایرانی، کیفیت طراحی آنهاست. چگونه می‌توان ارزش‌های هنری و فرهنگی این نقوش را شناسایی کرد و در نقشه‌های جدید به‌کار برد تا ضمن نوآوری، ارزش‌های هنری و فرهنگی آنها حفظ گردد؟ در این مقاله سعی می‌شود به کمک اصول و مبانی هنرهای تجسمی، خصوصیات اصلی و ثابت نقشه‌های اصیل شناسایی گردد تا بتوان به کمک این قوانین، طرح‌های جدید را آسیب‌شناسی و تلاش کرد تا نقشه‌هایی هم‌پایه آثار گذشته به‌وجود آورد. این بررسی نشان می‌دهد عیوب فرش‌های ناموفق جدید ناشی از نارسایی فرهنگی، ضعف طراحی، ترکیب و پیکر‌بندی آنهاست. در انتها سعی می‌شود با ارائه قواعد پایه به‌دست آمده، باید‌ها و نباید‌های نوآوری در طراحی فرش ارائه گردد. واژه‌های کلیدی: طراحی فرش، نوآوری، مبانی هنرهای تجسمی
Pathology of Current Carpet Designs and Some Recommendations for Innovation to Improve Them
-
Seyyed Mohammad Hossein Rahmati, MA in Paintings and Faculty Member for Kashan University
Abstract
One of the most important factors resulting in outstanding qualities of Persian carpets is their designs. In designing a carpet, the important challenge is to strike a balance between preserving the cultural and artistic values of the design and it’s innovative. Using principles of visual arts, in this paper an attempt has been made to analyze genuine carpet designs and to identify their major features. These principles may guide designers to create new designs as genuine as the past masterpieces. The principles also may be used in evaluating the innovative designs, currently being used in Persian carpets. Applying these principles to some innovative carpet designs reveals that most of the unsuccessful designs suffer from lack of cultural values, and poor designing, composition and positioning. The paper also recommends some what-to-do and not-to-do for those carpet designs that are meant to be innovative.
Keywords: Carpet Design, Innovation, Principles of Visual Arts.
اسطوره هوشنگ‌شاه در قالی‌های تصویری دوره قاجاریه
علی وند‌شعاری
دانشجوی دوره دکتری پژوهش هنر دانشگاه شاهد، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
چکیده
از قرن سیزدهم هجری (دوره قاجار)، شاهد حضور قالی‌هایی با عنوانِ تصویری در ایران هستیم. این نوع قالی‌ها با طرح و ابعاد خاص خودشان، به نوعی نشان دهنده تغییر در سلیقه تولید و مصرف و نیز اثر‌پذیری قالی‌بافی ایران از دیگر هنرها و برخی تحولات اجتماعی است. هنرمندانِ قالی‌های تصویری ایران، موضوعاتی همانندِ تصاویر پادشاهان کهن و تاریخی و نیز شاهانِ معاصر را بر روی این قالی‌ها بافته‌اند. در این میان، هوشنگ‌شاه از جمله شخصیت‌هایی است که حضوری گسترده در میان این تولیدات و بافته‌ها دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که هوشنگ‌شاه از جایگاه ویژه‌ای در میان شاهان اساطیری ایران برخوردار است. او کاشف بسیاری از موارد مهم و اثر‌گذار در زندگی و تمدن بشری در دوره اساطیری ایران محسوب شده و از طرفی دیگر بسیاری از صفات و خصلت‌های انسانی و نیکو را به او نسبت داده‌اند. و همین خصوصیت‌ها و ویژگی‌ها به نوعی می‌تواند حضور تصویر این پادشاه اساطیری را در تولیدات آثار هنری از جمله قالی توجیه کند. واژه‌های کلیدی: قالی تصویری، قاجاریه، اسطوره، هوشنگ‌شاه
Myth of King Hooshang (Hooshang Shah) in Pictorial Rugs of Qadjar Dynasty
Ali Vandshoari, Ph.D. Student in Art Research, Shahed University and Faculty Member for Tabriz University of Islamic Arts
Abstract
Since 13th century (A.H.), we have been encountering the so-called pictorial rugs in Iran. These rugs have their own styles and sizes and reflect two major points: first, a kind of change in fabrication and consumption taste and second, the influence of other types of art and social reformations. Iranian pictorial rugs artists have designed and woven these rugs using themes such as ancient or contemporary Iranian kings’ portraits. Among which, King Hooshang (Hooshang Shah) is one of the figures who can be seen in these fabrics and weavings very often. Studies show that King Hooshang stands on a peculiar position among Iranian mythical kings. He is supposed to be the discoverer of many of the instrumental and influential elements of the human life and civilization in Iranian mythology. On the other hand, he is believed to have so many praiseworthy and humane traits. These traits and features can justify the presence of this mythical king’s portrait in art works and particularly rug weavings.
1. Keywords: Pictorial Rug, Qadjar Dynasty, Myth, King Hooshang (Hooshang Shah
بیدگنه و نقوش از یاد رفته
فرزانه خمسه
دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس
مرجان صلواتی
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری، کارشناس ارشد ارتباط تصویری
چکیده
دستباف‌های اصیل جامعه ایرانی مشخص‌کننده هویت و فرهنگ غنی کشورمان هستند. بافندگان روستایی به‌واسطه نقوش اصیل و بدیع، عشق و ایمان را در تار و پود دستباف‌های خود به اسارت گرفته‌اند. قالی بیدگنه به‌عنوان جلوه‌ای از فرهنگ و هنر غنی این مرز و بوم، سال‌هاست که مورد بی‌مهری قرار گرفته و به دست فراموشی سپرده شده است. علیرغم وجود سابقه بسیار دیرین قالی‌بافی در این روستا، تاکنون تحقیق و پژوهش جامعی در زمینه شناسایی و معرفی دستبافت‌های این منطقه صورت نگرفته لذا به منظور احیاء و جان‌بخشی دوباره به این هنر ضروری است با نگاهی دقیق‌تر به عناصر مؤثر در شکل پذیری آن، ظرفیت‌های بالقوه موجود را غنا بخشیده و با بررسی عوامل آسیب‌رسان در جهت رشد و اعتلای آن کوشید. در گام نخست، مطالعات کتابخانه‌ای و جستجو در پایگاه‌های اینترنتی نشان داد که تاکنون در این خصوص بجز چند پژوهش جانبی، تحقیق دیگری انجام نگرفته است. در گام بعدی با مطالعات میدانی و نمونه‌گیری از فرش‌های بومی منطقه و آسیب‌شناسی آنها، راهکارها و روش‌هایی جهت ارتقاء و باز‌آفرینی قالی این منطقه ارائه گردید. واژه‌های کلیدی: قالی بیدگنه، نقوش، آسیب‌شناسی
Bidgeneh Village and Its Forgotten Patterns
Farzaneh Khamseh, MA Student in Islamic Arts, Tarbiat Modares University
Marjan Salavati, MA in Graphic Design and Faculty Member for Islamic Azad University, Shar-e-Rey Branch
Abstract
The hand-woven products indicate the identity and rich culture of our country, Iran. The weavers of “Bidgeneh village” have knitted faith and love in the warp and weft of their carpets. The Bidgeneh carpet, as one of the manifestations of high culture and art of Iran has been forgotten for many years. In spite of the long history of carpet-knitting in this village, there has been little research on the matter. In this paper, we have tried to revive this art by looking closer at the effective elements which involve in its formation. Initially we have shown that except a few disperse studies on the subject, yet there has not been done a full research on these carpets. Then we have studied pieces of the indigenous carpets and have carried out pathological studies for them. Finally, some methods have been recommended for upgrading and reviving the carpets of this region.
Keywords: Bidgeneh Carpet, Patterns, Pathology.
روش به‌کارگیری نقوش قالی در طراحی گرافیک
جواد پویان
دانشجوی دکتری رشته پژوهش هنر دانشگاه تربیت مدرس
دکتر حبیب‌الله آیت‌اللهی
دانشیار گروه پژوهش هنر دانشگاه شاهد
دکتر اکبر عالمی
دانشیار گروه انیمیشن دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
نقوش قالی مانند نقوش سایر هنرهای دستی ایران منابع تصویری بسیار غنی و با ارزشی هستند که می‌توانند در مواقع مناسب در طراحی آثار گرافیک امروز مورد استفاده قرار گیرند. این نقوش در سیر تاریخی قالی‌بافی عملاً مسیر بسیار پر نشیب و فرازی را طی کرده و به نقوشی خلاصه شده و زیبا با ساختار طراحی بسیار دقیق و منظم تبدیل شده و عملاً تکامل یافته‌اند. آشنایی کلی دانشجویان رشته گرافیک با این نقوش و آگاهی تخصصی از آنها امروز یک ضرورت فرهنگی محسوب شده و بی‌شک کاربرد و بهره‌گیری از آنها در ارتقاء سواد بصری و ایجاد هویت فرهنگی نقش بسیار مهمی دارد. بدیهی است که استفاده صحیح از این نقوش مستلزم شناخت صحیح آنها و تشخیص به‌موقع کاربرد‌شان بوده و لذا مهارت و تجربه لازم طراحان گرافیک را در بهره‌برداری از آنها می‌طلبد. بدون هر یک از این موارد، استفاده از نقوش به درستی انجام نشده، در نهایت باعث از بین رفتن جنبه‌های زیبایی و فرهنگی آن نقوش خواهد شد. واژگان کلیدی: نقوش قالی، طراحی گرافیک، هویت فرهنگی، سواد بصری
Using Carpet Patterns for Graphic Design
Javad Pouyan, Ph.D. Student in Art Research, Tarbiat Modares University
Habib-o-llah Ayatollahi, Associate Professor, Department of Art Research, Shahed University
Akbar ‘Alami, Associate Professor, Department of Animation, Tarbiat Modares University
Abstract
As patterns of other Iranian handicrafts, carpet patterns are valuable and extensively rich sources of visual elements to be used in today’s graphical works whenever appropriate. Due to the fact that these patterns have paved a long way through the history of carpet-weaving, they have been evolved into distilled and beautiful patterns of precise and orderly design structures. It is a cultural necessity that graphics students be acquainted with these patterns and gain knowledge and expertise about them because using these patterns plays an important role in both increasing their visual literacy and creating cultural identity. Obviously, appropriate employment of these patterns requires both suitable knowledge of them and recognition of the right and opportune time of using them which in its turn, demands skill and experience of graphic designers while employing these patterns. In the case of lacking each of aforementioned items by designers, these patterns can not be used appropriately and their aesthetic and cultural aspects will be destroyed.
Keywords: Carpet Patterns, Graphic Design, Cultural Identity, Visual Literacy
معرفی ویژگی‌های فرش‌های نفیس تبریز در دو دهه گذشته
افسانه طاهباز
فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد هنرهای صناعی (صنایع دستی)، دانشگاه الزهرا
مهرانگیز مظاهری تهرانی
عضو هیئت علمی دانشکده هنر دانشگاه الزهرا
چکیده
فرش ایران جلوه‌ای از تمام هنرهای ملی ماست. هزاران نفر در این حرفه مشغول به‌کار بوده و فرشی که در مقابل دیدگان ما قرار می‌گیرد حاصل تلاش این زحمت‌کشان و هنرمندان است. ضرورت شناخت فرش‌های نفیس در این مقطع زمانی به‌وضوح مشهود است؛ زیرا متأسفانه به دلیل وجود بازار‌های خارجی، این بافته‌ها با طرح‌های استثنایی‌شان از کشور خارج شد، کمتر نشانی از آنها در مراکز هنری ایران می‌توان یافت. این قبیل فرش‌ها تنها در نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌ها عرضه شده و غالباً هنرمندان و بافندگان آنها در گمنامی به‌سر می‌برند. تنها تجار و عده‌ای خاص آنها را می‌شناسند و حتی در شناساندن این افراد به جوامع هنری کوششی نشده است. در این مقاله سعی شده با یک بررسی اجمالی در مورد تاریخچه شهر تبریز و سابقه فرش‌بافی در این ناحیه، به معرفی چند نمونه از تکنیک‌های طراحی و رنگ‌آمیزیِ فرش‌های نفیس و ممتاز تبریز، معرفی طراحان آنها و همچنین ویژگی‌های بافت آنها از نظر مواد و رنگ مصرفی و غیره پرداخته شود. روش تحقیق به صورت توصیفی- کتابخانه‌ای و میدانی است.
واژه‌های کلیدی: فرش، بافت، طرح قالی، فرش نفیس تبریز.
An Introduction to Characteristics of Precious Carpets of Tabriz (Throughout the Past Two Decades)
Afsaneh Tahbaz, MA in Handicrafts, Alzahra University
Mehrangiz Mazaheri Tehrani, Faculty Member for School of Arts, Alzahra University
Persian carpet is a manifestation of all of our national arts. There are thousands of people working in this trade. These carpets are produced by efforts of so many workers and artists. Obviously, it is necessary to gain a good knowledge of precious carpets these days because due to good foreign market for them, unfortunately, these weavings with their exceptional designs have been exported abroad and there is almost no indication of them in Iranian artistic centers. Precious carpets are only presented in exhibitions and carpet shops and so often their artists and weavers fade into obscurity. Only few merchants and a number of particular persons know these people and even there can be no attempt to introduce them to art societies. This paper, beginning with a brief review of the history of Tabriz accompanied with the history of carpet-weaving in this area, introduces some designing and coloring techniques used for precious and high quality carpets of Tabriz and also their designers. Then it proceeds to present some characteristics of these carpets including: weaving method, used materials, colors and son on.
Keywords: Carpet, Weaving, Carpet Design, Precious Carpets of Tabriz
نقش رایانه در طراحی فرش (در سه دهه اخیر)
علی‌رضا خواجه احمد عطاری
دانشجوی دوره دکتری دانشگاه شاهد
چکیده
عمده‌ترین عناصر زیبایی‌شناسی فرش همانا طرح، رنگ و نقش آن است که به آن هویت می‌بخشد. طراحان طی چندین سده توانسته‌اند زیباترین و دل‌انگیزترین طرح‌ها را به‌صورت نقشه فرش اجرا نمایند و این امر تا به امروز ادامه دارد. عمر استفاده از رایانه در طراحی فرش به بیش از سه دهه نمی‌رسد و در مقایسه با طراحی با دست کاملاً جوان است، با این‌حال توانسته امکانات وسیعی را پیش روی ما قرار دهد؛ گرچه به دلیل استقبال نشدن گسترده از رایانه در زمینه‌های مختلف تولید فرش، حضور آن کمرنگ به‌نظر می‌رسد و باید در پی پاسخ گفتن به چالش‌های میان فضای سنتی طراحی با دست و رایانه باشیم. در این زمینه با سؤالاتی از این دست مواجهیم: آیا ورود رایانه به عرصه طراحی سنتی به اصالت‌های این هنر لطمه می‌زند؟ و یا اساساً حضور رایانه در این حوزه ضروری است؟ همچنین در صورتی که انبوهی از نقوش و طرح‌ها در رایانه ذخیره شده باشد و دیگری نیازی به یادگیری طراحی با دست احساس نشود آنگاه رابطه استاد و شاگردی آسیب نمی‌بیند؟ روش تحقیق این مقاله به‌صورت مطالعه موردی بوده و به منظور شناخت هر یک از روش‌های یاد شده در طراحی فرش، نیاز بوده است به بررسی تاریخی روند شکل‌گیری طراحی با دست، تأثیر ابزار در سرعت‌بخشی به تولید طرح‌های فرش و همچنین طراحی با استفاده از رایانه در مقایسه با طراحی با دست پرداخته شود. بدین منظور اطلاعات لازم از طریق مطالعه کتابخانه‌ای و مصاحبه با استادان فن جمع‌آوری گردید. از مطالعه منابع یاد شده چنین بر می‌آید که هر یک از روش‌های دستی و رایانه‌ای در طراحی فرش مناسبات خاص خود را داراست که باعث شده وجوه افتراق و اشتراک میان این دو روشن گردد. با وجود این، امکانات و برنامه‌هایی که در نرم‌افزارهای رایانه‌ای پیش‌بینی شده بن‌مایه‌های تفکر و روش‌های طراحی با دست را دنبال می‌کند. ویژگی بارز رایانه در سرعت‌بخشی به تولید، هم در موضوع طراحی و هم در زمینه‌های دیگر فرش چون محاسبات اولیه، بافت و بازاریابی است. به‌نظر می‌رسد تمایل نداشتن طراحان سنتی فرش در استفاده از رایانه فی‌نفسه ربطی به کاربرد رایانه به‌عنوان ابزار ندارد، و دلایل این بی‌میلی را باید در جای دیگری جستجو کرد. مهم این است که جایگاه رایانه در طراحی فرش درست تعریف شود.
واژه‌های کلیدی: فرش، طراحی فرش، نرم‌افزارهای طراحی، رایانه
The Role of Computer in Designing Carpets (Throughout the Past Three Decades)
Alireza Khajeh Ahmad Attari, Ph.D. Student of Shahed University & Faculty Member for Isfahan University of Arts
Abstract
Design, color and pattern, which are of the carpet overriding esthetic elements, create identity for a carpet. Designers have been depicting the most beautiful and attractive pictures as the carpet design for the past centuries. The history of incorporating computer-based designs into carpets does not exceed three decades; therefore, it is a present-day technology adopted: In the similar vein, it has provided us with a wide range of possibilities. However, due to lack of interest in the widespread use of computer in many carpet-manufacturing procedures, it seems to have been faded into insignificance; therefore, an attempt should be made in order to overcome the challenges between traditional designing atmosphere by hand & that of computer. There are some unanswerable questions as follows: 1) does computer ruin the carpet design genuineness?; 2) is the presence of computer fundamentally necessary in this field?, and 3) will the relationship between an artisan and an apprentice break down when there are countless patterns & designs saved in the computer and there is no need for these manually-designed patterns to be learned & handed down. The method of research adopted here is a case study. In order to recognize each of the above-said methods in designing carpets, it was deemed necessary to study the history of formation of manual designing and the impact of computers in speeding up the production of carpet drawings. In addition, a comparison has been made between computer-aided drawings with that of manual ones. To do this, appropriate data was collected via library resources & interviewing great masters. The research revealed that each one of the manual & computer-aided carpet drawings have special specifications which have been contributed to their similarities & differences. Between them nevertheless, the computer-software stem from manual designing. The distinctive characteristic of computer in speeding up the production is that it is regarded important in both drawing and other fields related to carpet such as approximate calculations, weaving & marketing. It seems that the disinterest of traditional carpet designers in making use of computer has nothing to do with using a computer as a tool; in the other hand, another convincing reason shall be uncovered. It is of paramount importance to describe computer in carpet drawing correctly.
1.
2. Keywords: Carpet, Carpet Design, Design, Designing Software, Computer.
هویت ماهی در فرش ایرانی
محبوبه الهی
کارشناس ارشد پژوهش هنر و عضو هیئت علمی دانشکده شریعتی
چکیده
هر چیز در نظام آفرینش نمادی است که دلالت بر حقیقت وجود چیز دیگری دارد که باید آن را جست و برای دریافت آن از دایره موجودیت آن خارج و یا در عمق آن وارد شد. مظهر نماد را می‌توان از طبیعت یا منتزع از آن دانست. در طراحی فرش اشکال خالص و انتزاعی با چنان مهارتی به‌کار گرفته می‌شوند که احساسی عمیق و ارزنده را با قدرتی کامل بیان می‌نمایند. ماهی از جمله نمادهایی است که در این حوزه تحقیقی به آن می‌پردازیم و در مناطق مختلف ایران با اشکال و نقش‌های متفاوتی قابل رؤیت است که مسلماً این اشکال و نقش‌ها را تحت تأثیر شرایط جغرافیایی، هنری و فرهنگی به خود گرفته است. واژه‌های کلیدی: ماهی در‌هم، دوستکامی، حاشیه سماوری، هراتی
Identity of Fish in Iranian Carpet
Mahbobeh Elahi, MA in Art Research, Faculty
Member for Shariati College Each entity in the universe is a symbol, containing a meaning which must be sought in its own circle of existence or maybe even out of it. The source of every symbol is either nature or a derivative of it, in one way or another. In carpet designing process, a deep and rich sensation is expressed using pure and abstract objects and shapes. Fish too, is a symbol of this kind which will be considered in this paper. This symbol can be observed in various parts of Iran embodied in different shapes and forms which means it has definitely been affected by geographical, artistic and cultural parameters of every specific area. Keywords: Mahi-dar-ham (Interwoven Fish), Doostkami, Hashiyeh Samavari (Samovar Margin), Harati.
Member for Shariati College Each entity in the universe is a symbol, containing a meaning which must be sought in its own circle of existence or maybe even out of it. The source of every symbol is either nature or a derivative of it, in one way or another. In carpet designing process, a deep and rich sensation is expressed using pure and abstract objects and shapes. Fish too, is a symbol of this kind which will be considered in this paper. This symbol can be observed in various parts of Iran embodied in different shapes and forms which means it has definitely been affected by geographical, artistic and cultural parameters of every specific area. Keywords: Mahi-dar-ham (Interwoven Fish), Doostkami, Hashiyeh Samavari (Samovar Margin), Harati.
دفعات مشاهده: 3202 بار |
دفعات چاپ: 1249 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 139 بار |
0 نظر
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به گلجام؛ نشریه علمی فرش دستباف است.
بازنشر اطلاعات: استفاده از مطالب ارایه شده در این پایگاه با ذکر منبع آزاد است.
 |
 |
© 2015 All Rights Reserved | goljaam, Scientific Journal of Handmade Carpet
Designed & Developed by : Yektaweb